25 marca br. zostało podpisane Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach. Nowelizacja przepisów rozporządzenia wynikała z konieczności wykonania przez Rzeczpospolitą Polską wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu w sprawie „Grzelak przeciwko Polsce”. Wprowadziło ono regulacje obowiązujące w trwającym roku szkolnym.
Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie Grzelak przeciwko Polsce (skarga nr 7710/02), w której uznał, że brak dostępu do lekcji etyki w polskich szkołach stanowi naruszenie wolności wyznania oraz zakazu dyskryminacji. Rozporządzenie zmieniające warunki i sposób organizowania lekcji religii w publicznych przedszkolach i szkołach dostosowuje polskie przepisy do planu realizacji wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie organizowania zajęć etyki.
Znowelizowane przepisy weszły w życie z dniem 1 września 2014 r.
Nauka religii i etyki jest organizowana w szkołach na życzenie Rodziców bądź pełnoletnich Uczniów, według zasad określonych w przywołanym wyżej rozporządzeniu. W myśl znowelizowanego rozporządzenia każde przedszkole i szkoła zapewnia zajęcia z etyki i religii niezależnie od liczby chętnych. Dotyczy to także organizowania lekcji religii innych wyznań niż rzymskokatolickie. Takie zapisy mają na celu uniemożliwienie dalszej dyskryminacji oraz naruszania życia prywatnego i rodzinnego osób niewierzących lub praktykujących religie niekatolickie.
Zmiany w rozporządzeniu umożliwiają Uczniom udział zarówno w zajęciach religii, jak i etyki, jeżeli złożone zostanie pisemne oświadczenie wyrażające taką ich wolę. Dyrektor szkoły musi uwzględnić także zmianę decyzji Ucznia – oświadczenie woli uczestniczenia w zajęciach powinno być odnawiane co roku (§ 1 ust. 2 rozporządzenia).
Jeżeli zatem złożona zostanie deklaracja o uczestniczeniu w którychkolwiek zajęciach, to obecność Ucznia na zajęciach będzie obowiązkowa i kontrolowana, co związane jest z obowiązkiem sprawowania nad Uczniami opieki w czasie, który Uczeń spędza na terenie szkoły.
Uczeń może więc uczestniczyć w zajęciach z religii, z etyki, z obu przedmiotów, może też nie wybrać żadnego z nich. Jeżeli Uczeń nie korzysta w szkole z nauki religii lub etyki, szkoła ma obowiązek zapewnić mu w czasie trwania tych lekcji opiekę lub zajęcia wychowawcze.
Organizacja zajęć z religij/etyki zależna jest od liczby chętnych Uczniów. Zajęcia mogą odbywać się w klasach (oddziałach) lub grupach międzyklasowych (międzyoddziałowych), gdy Dyrektor otrzyma co najmniej siedem zgłoszeń dotyczących danego przedmiotu. Zgodnie z przywołanymi przepisami szkoła ma obowiązek zorganizowania lekcji religii lub etyki dla grupy nie mniejszej niż 7 Uczniów danej klasy lub oddziału.
Jeśli w szkole zgłosi się mniej niż siedmiu Uczniów, Dyrektor szkoły przekazuje oświadczenia organowi prowadzącemu, który organizuje odpowiednio zajęcia z etyki w grupach międzyszkolnych oraz zajęcia z religii – w porozumieniu władzami zwierzchnimi kościoła lub związku wyznaniowego – w pozaszkolnych punktach katechetycznych.
Oceny z religii i etyki są wliczane do średniej ocen ucznia, nie wpływają jednak na promocję.
Na świadectwach nie należy wprowadzać jakichkolwiek dodatkowych informacji ujawniających, czy ocena dotyczy religii czy etyki. Niezgodne z przepisami jest również w zamieszczonym na świadectwie określeniu „religia/etyka” skreślenie lub podkreślenie jednego z przedmiotów.
Jeśli Uczeń nie uczestniczył ani w zajęciach z religii, ani z etyki, na świadectwie szkolnym w miejscu przeznaczonym na ocenę z przedmiotu „religia/etyka” należy wstawić kreskę , bez jakichkolwiek dodatkowych adnotacji. Jeśli natomiast Uczeń zadeklarował udział w zajęciach z obu przedmiotów, zaleca się umieszczać na świadectwie szkolnym ocenę dla niego korzystniejszą (bez adnotacji, którego przedmiotu ona dotyczy) i tę ocenę wliczać do średniej ocen.
Za treści nauczania religii określonego wyznania odpowiadają właściwe władze zwierzchnie kościoła lub związku wyznaniowego. Zatwierdzone przez nie pogramy i podręczniki do nauki religii są przekazywane ministrowi edukacji do wiadomości.
Dyrekcja szkoły nie ma prawa zatwierdzania bądź odrzucania programów i podręczników do nauczania religii. Taką władzę posiada jedynie Komisja Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski oraz każdy biskup diecezjalny. Strona państwowa jest jedynie informowana o tym, jakie programy i podręczniki uzyskały aprobatę władz kościelnych. Wobec tego Nauczyciele religii tylko informują dyrekcję o podręcznikach, które będą stosowane w szkole.
Kwestię tę reguluje Rozporządzenie MEN z 14 kwietnia 1992 roku w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach. § 4. tego rozporządzenia brzmi następująco:
Nauczanie religii odbywa się na podstawie programów opracowanych i zatwierdzonych przez właściwe władze kościołów i innych związków wyznaniowych i przedstawionych Ministrowi Edukacji Narodowej do wiadomości. Te same zasady stosuje się wobec podręczników do nauczania religii.
Cele, treści nauczania, zalecane warunki i sposób realizacji zajęć z etyki na wszystkich etapach edukacyjnych zostały określone w Rozporządzeniu MEN z dn. 27.08.2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Wymagania, jakie powinien spełniać program nauczania etyki, wynikają z przepisów Rozporządzenia MEN z dn. 21.06.2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników.
Kwalifikacje zawodowe Nauczycieli religii określają właściwe władze zwierzchnie Kościoła lub związku wyznaniowego w porozumieniu z MEN (w nawiązaniu do przepisów ogólnych w sprawie kwalifikacji wymaganych od Nauczycieli).
Kwalifikacje wymagane od Nauczycieli etyki wynikają z przepisów Rozporządzenia MEN z dn. 12.03.2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli.
Decyzje w zakresie organizacji pracy szkoły lub placówki, w tym o powierzeniu Nauczycielowi prowadzenia określonych zajęć, podejmuje Dyrektor, który stosownie do art. 39 ust. 3 Ustawy o systemie oświaty jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce Nauczycieli i pracowników niebędących Nauczycielami.
Dyrektor szkoły, oceniając kwalifikacje Nauczyciela do nauczania przedmiotu etyka, uwzględnia zakres treści nauczania wynikający z podstawy programowej tego przedmiotu.
Podstawa prawna:
Autor: Wiesława Molik-Bąk – mgr filologii polskiej UJ, Nauczycielka języka polskiego w szkołach różnych typów, wieloletni Dyrektor szkoły, doświadczony ekspert z listy MEN ds. awansu zawodowego Nauczycieli, autorka licznych innowacji programowych. Za szczególne zasługi dla oświaty odznaczona medalem KEN.
Zaloguj się aby dodać komentarz
Nie pozwól, by coś ważnego uszło Twojej uwadze. Jeśli powyższy artykuł jest dla Ciebie interesujący, dodaj podobne artykuły do powiadomień. Możesz również otrzymywać powiadomienia o nowych komentarzach do tego artykułu. Więcej informacji na temat powiadomień oraz szczegółowe ustawienia znajdziesz na podstronie Centrum Powiadomień.
powiadom mnie o podobnych artykułach powiadom mnie o nowych komentarzach
12 października 2014 o 10:33
Czy jeśli rodzic składa wniosek o rezygnacji z uczestnictwa dziecka w zajęciach religii, a jednocześnie nie wnioskuje o zajęcia z etyki, to dyrektor takie zajęcia ma obowiązek zorganizować z urzędu? W rozporządzeniu zapis mówi, że zajęcia z etyki są organizowane na wniosek rodzica lub pełnoletniego ucznia.
Autor Artykułu
Katowice16 października 2014 o 11:10
Kwestie dotyczące udziału Uczniów w zajęciach z religii i etyki są uregulowane przepisami Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (Dz. U. Nr 36,poz.155, z późn. zm.).
Religia i etyka nie są dla Ucznia przedmiotami obowiązkowymi.
Uczeń uczestniczy w szkole w zajęciach religii lub etyki w wyniku życzenia złożonego w formie oświadczenia na zasadzie dobrowolności. Z chwilą złożenia oświadczenia wybrany przedmiot staje się obowiązkowy.
Przywołane przepisy dopuszczają możliwość zmiany oświadczenia (§ 1 ust. 2). Rezygnacja z uczestniczenia w zajęciach z religii lub etyki może nastąpić w każdym czasie. W takim przypadku konieczne jest poinformowanie szkoły o zmianie decyzji. Rodzice wycofują oświadczenie złożone wcześniej – nie składają zatem żadnych wniosków o rezygnacji z uczestnictwa dziecka w zajęciach z religii, gdyż jest to niezgodne z przepisami § 1 ust. 1 i 2 omawianego rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii.
W wymienianym rozporządzeniu nie ma też mowy o obowiązku organizowania nauki etyki przez Dyrektora z urzędu. Wybór przedmiotu nieobowiązkowego jest sprawą indywidualną Rodzica/prawnego Opiekuna Ucznia niepełnoletniego lub Ucznia pełnoletniego i jak powiedziano wyżej wymaga pisemnego oświadczenia woli.
Z poważaniem,
Wiesława Molik-Bąk